VR برنامه های زیادی در فضای سرگرمی، از بازی های ویدیویی تا پخش برنامه های ورزشی دارد. این تکنولوژی برای بسیاری از کاربران، توانایی حذف آن ها از دنیای واقعی و انتقال آن ها به مکان کاملا جدید را دارد. VR کاربردهای باور نکردنی در زمینه های روانشناسی و درمان دارد. روان درمانی از طریق VR یک ایده ی جدید نیست. این مفهوم در سال 1992 در تز دکترای، دکتر مکس نورت (دانشمند کامپیوتر) مطرح شد. ایده های دکتر نورت توسط ارتش امریکا پذیرفته شد که در نتیجه ی آن از طریق کمک مالی برای تحقق این پروژه از وی تقدیر کردند. در سال های اخیر صنعت غیر نظامی در این جنبش قرار گرفته است و تعدادی از درمان ها را برای وحشت، اضطراب، اختلالات عصبی و حتی ناتوانی هایی مثل اوتیسم، ارائه می دهد.
مرکز پزشکی واقعیت مجازی (VRMC) متخصص درمان بیماری های روانی از طریق تکنولوژی VR، به خصوص درمان ترس از پرواز است. این مرکز از صندلی های هواپیمایی تجاری واقعی استفاده می کند. بیماران تحت درمان ، با نشستن روی این صندلی ها و استفاده از یک صفحه نمایش head-mounted یک پرواز واقعی را تا لحظه ی فرود تجربه می کنند.
VRMC از عناصر جسمی در شبیه سازی و همچنین طراحی گرافیک پیچیده و ردیابی حرکت استفاده می کند. صندلی هواپیما به اسپیکر و گیربکس مجهز است، به این ترتیب با نشستن روی این صندلی ها حرکت موتور هواپیما ، طوفان های جوی و تکان های ناشی از آن به راحتی شبیه سازی می شوند. در طی جلسات متعدد ، بیماران با نشستن روی یک صندلی هواپیما و قرار گرفتن در موقعیت مجازی پرواز، با ترس های خود مواجه می شوند. روانشناسان با کنترل عناصری مانند آب و هوا و مشکلات موتور در زمان واقعی می توانند تجربه های مورد نیاز را به فرد بیمار منتقل کنند.
همچنین این مرکز با استفاده از دستگاه نظارت اختصاصی ، ضربان قلب بیمار، EEG، ECG و دمای پوست را بررسی می کند و به پزشکان در مورد سطح استرس بیمار در طول درمان آگاهی می دهد ، بدین ترتیب آنها می توانند در طول درمان عوامل استرس زا را حذف یا اضافه کنند .
درمان اوتیسم با واقعیت مجازی
مجله علمی PLOS ONE،که توسط محققان علوم اعصاب در دانشگاه نیوکاسل ارائه می شود ، به بررسی تاثیر واقعیت مجازی برای درمان کودکان مبتلا به اوتیسم پرداخته است. این مطالعه با همکاری 9 کودک بین سنین 7 تا 13 سال که مبتلا به اوتیسم بودند، انجام شد. کودکان مبتلا به اوتیسم در معرض موقعیت هایی قرار گرفتند که باعث بروز اختلالات ناشی از قرار گرفتن در مکان های عمومی می شود.
واقعیت مجازی این امکان را برای محققان فراهم می آورد تا هر کودک به عوامل محرک روحی خود به شیوه ی کنترل شده و ایمن پاسخ نشان دهد. با استفاده از یک اتاق VR به نام اتاق آبی، اختلالات کودکان را می توان با همکاری روانشناسان مورد بررسی قرار داد.
این اتاق برای قرار گرفتن کودک در مقابل یک کلاس درس، یک راننده اتوبوس یا سایر عناصر دنیای واقعی که موجب اضطراب در کودکان می شود، شبیه سازی شده است. محققان می توانند در کنار این کودکان برای مواجهه با ترس ، کنترل شدت استرس، و یا پایان دادن به آن در هر زمان که اضطراب بیش از حد شد ، قرار بگیرند.
این مطالعه کاملا موفقیت آمیز بود و 8 نفر از 9 نفر در کنترل اضطراب و استرس خود در طی این مطالعه موفق عمل کردند. در حال حاضر تحقیقات بیشتری از واقعیت مجازی در روان درمانی و سلامت رفتار در حال انجام و بررسی است.
درمان های موجود در بازار
علاوه بر آزمایشگاه های تحقیقاتی، تعدادی از درمان های روانشناختی واقعیت مجازی در بازار نیز موجود است. یکی از شرکت های برجسته در این فضا ، Virtually Better است که برای PTSD، وحشت زدگی، مدیریت استرس، سوء مصرف مواد و موارد دیگر درمان هایی را ارائه می دهد.
Virtually Better با هدف ارائه ی روش های درمانی قابل فروش به عموم مردم ، به ارائه ی راهکار هایی شامل اپلیکیشن های گوشی های هوشمند تا شبیه سازی های مجازی پرداخته است. یکی از محبوب ترین اپلیکیشن های پیشنهادی این شرکت، اپلیکیشن Calm Craft است که به تنفس آرام کاربر وقتی به صورت مجازی زیر آب قرار می گیرد، کمک می کند. این تکنیک ها به شبیه سازی استفاده از الکل و تنباکو نیز تعمیم یافته است، تا خود فرد در صورت در دسترس بودن الکل یا سیگار از آن استفاده نکند.
Virtually Better در تحقیقات Bravemind نیز شرکت کرده و تجهیزاتی را برای تعدادی از موسساتی که تحت درمان PTSD قرار می گیرند، فراهم نموده است.
SpiderWorld
آزمایشگاه فناوری روابط انسانی در دانشگاه واشنگتن ، از درمان مجازی برای یک بیماری بسیار رایج به نام Arachnophobia ( وحشت شدید از عنکبوت) استفاده می کند. این برنامه SpiderWorld نامگذاری شده است . بیماران با استفاده از نمایشگرهای head-mounted به صورت مجازی در یک محیط پر از عنکبوت و دیگر حشرات قرار می گیرند.
این برنامه ی درمانی طی 12 جلسه پیشرفت می کند ، و هر جلسه تعداد عنکبوت های موجود در محیط بیشتر شده و حرکات آن ها نیز به همان نسبت سریع تر می شود.
روان درمانگر با کنترل عنکبوت های مجازی به وسیله ی یک ماوس و صفحه کلید ، روند درمان را طی این جلسات کنترل می کند. در این آزمایشگاه یک عنکبوت اسباب بازی به شبیه ساز متصل است. اسباب بازی و هدست از سنسورها برای حفظ آگاهی موقعیتی از یکدیگر استفاده می کنند و بدین ترتیب موقعیت فیزیکی عنکبوت در دنیای مجازی آشکار می شود. به عبارت دیگر، درمانگر می تواند عنکبوت اسباب بازی را در مقابل صورت بیمار نگه دارد و بیمار یک عنکبوت واقعی را در صفحه نمایش خود ببیند.
SpiderWorld پروژه ایست که در درمان بیماران بی شماری بسیار موثر بوده است. این پروژه و دیگر پروژه های مشابه ، نشان دهنده ی اهمیت به کارگیری تکنولوژی واقعیت مجازی برای درمان سلامت روان هستند. به نظر می رسد در آینده ی نزدیک در مطب های روانپزشکی وجود یک صفحه نمایش head-mounted برای استفاده از درمان های مجازی ، اجتناب ناپذیر باشد.
